Artykuły

Studnia św. Ottona jest jednym z najważniejszych miejsc w Pyrzycach. Jej symbolika ma bardzo doniosły charakter. Z jednej strony daje początek misji chrystianizacyjnej na Pomorzu Zachodnim, a z drugiej stanowi element integrujący społeczność lokalną Pyrzyczan, którzy zostali wprowadzeni w krąg chrześcijańskiej kultury narodów europejskich.

To z inicjatywy króla polskiego Bolesława Krzywoustego przybyła do Pyrzyc misja chrystianizacyjna biskupa Ottona z Bambergu, która w roku 1124 dokonała chrztu pierwszych chrześcijan na Pomorzu Zachodnim.

Wiele źródeł z XII wieku opisuje przebieg tego znamienitego dla Pyrzyczan wydarzenia. Wśród najistotniejszych można wymienić Żywoty z Prüfening, dzieła Ebona oraz liczne zapiski Herborda. W XVI wieku ich uzupełnieniem będą relacje Tomasza Kantzow. Ich najważniejsze fragmenty znajdują się w książce prof.Edwarda Rymara: Święta Studnia Czyli Misyjne Dzieło Patrona Pyrzyc Św. Ottona Biskupa Bamberskiego I Pamięć O Nim Poprzez Wieki.

Studnia św. Ottona wybudowana została w latach 1825-26. Inicjatorem był Kronprinz Fryderyk Wilhelm , a projekt przygotował Karol Fryderyk Schinkel. Powstała ona w miejscu Świętego Źródła związanego tradycyjnie z chrztem Pyrzyczan. Studnia składa się z prostokątnego basenu ocembrowanego drewnem dębowym; lustro wody ca 100 cm poniżej poziomu posadzki, obudowane blokami kamiennymi. Na bloku wschodnim widnieje inskrypcja nadana przez samego Fryderyka Wilhelma IV: AD FONTEM VITAE HOC ADITU PROPERATE LAVANDI CONNSTANTIS VITAE IANUA XPS ERIT co w tłumaczeniu oznacza PRZYBYWAJ DO ŹRÓDŁA ŻYCIA, PRZYBYWAJ! CHRYSTUS DA WAM CHRZEST, DRZWI ZBAWIENIA WIECZNEGO UCHYLI.

Zewnętrzną obudowę źródła stanowią kamienne mury (wys. ca 145 cm), wzniesione na planie kwadratu (800 x 800 cm) z półkolistą apsydą po stronie wschodniej. Na osi źródła ustawiony krzyż łaciński z czerwonego granitu polerowanego.

Projekt parku otaczającego studnię opracował F. P. Lenne, ogrodnik królewski. Studni od 1902 r. towarzyszyło brązowe popiersie biskupa Ottona na kamiennym cokole. Do czasów współczesnych nie zachowało się.

W 1910 roku ze składek zwłaszcza polskich sezonowych robotników rolnych w Pyrzycach powstała kaplica pw. św. Ottona przy ulicy Lipiańskiej. Tam w latach międzywojennych , w pierwszą niedzielę lipca w dzień św. Ottona odbywały się katolickie obchody rocznicowe.

Pyrzyce obok Szczecina stają się jednym z najważniejszych centrum wszelkich uroczystości rocznicowych chrztu Pomorza Zachodniego. Jedną z najsłynniejszych był rok 1924 i 800-lecie.Do Pyrzyc przybywały pociągi z pielgrzymami z całego Pomorza, a z racji takiej okazji wybito też pomorski medalion z Gryfii z wizerunkiem Ottona.

Jedne ze skromniejszych obchodów przypadają w 840-lecie chrztu kiedy to organizatorem był ks.Tadeusz Myszczyński. Przez profesora Edwarda Rymara określany jest jako propagator kultu św. Ottonaw Pyrzycach. Z tych obchodów 21 czerwca 1964 roku zachowały się jedynie zapiski proboszcza w księdze parafialnej, w świetle których ówczesne władze zabroniły zorganizowanie pielgrzymki z katedry do Studzienki św. Ottona oraz zdjęcia młodych Pyrzyczan, którzy porządkowali Studzienkę przygotowując się do uroczystości.

Rok 1974 i przygotowania do 850-lecia chrztu Pyrzyczan przyniosły pozytywne wieści po interpelacji prof. Rymara (wówczas jako radnego) o opracowanie projektu zagospodarowania Parku Ottona. Projekt kapitalnego remontu Studzienki łącznie z popiersiem Bolesława Krzywoustego przygotował wówczas inż. Witold Andrzejewski.

Istotnym momentem dla pyrzyckiej Studzienki był rok 1990 kiedy to Urząd Miejski pod kierownictwem burmistrza Jana Lempartego wystąpił do Państwowej Służby Ochrony Zabytków o wszczęcie postępowania administracyjnego w sprawie wpisania Studzienki do rejestru zabytków. Stało się to faktem 10 maja 1991 roku. Wojewódzki Konserwator Zabytków podjął decyzję o wpisaniu do rejestru zabytków pod nr A 1151 „miejsca chrztu Pyrzyczan wraz ze starodrzewem i XIX-wieczną granitową studzienką w miejscowości Pyrzyce”. Obiekt objęty ochroną obejmuje: granitowy krzyż, mur kamienny z obrobionych ciosów koliście otaczających krzyż, czterosegmentowy gzyms z napisem, pięciosegmentowe granitowe ocembrowanie źródełka z napisem w j.łacińskim, ple dębowe tworzące obudowę źródła, drzewostan.

Wraz z wprowadzeniem Studzienki do rejestru zabytków profesor Rymar podejmuje walkę o przywrócenie dawnej świetności w taki sposób, aby program zrealizować do 1994 roku czyli 870-lecia chrztu Pyrzyc. Działania toczył na wielu płaszczyznach. Między innymi tworząc Społeczny Komitet Odbudowy Studni, pisząc na łamach „Gazety Pyrzyckiej” oraz wydając i rozprowadzając wśród instytucji i osób broszury pt. Świeta Studnia w Pyrzycach. Kalendarium.

W 1994 roku Studzienka wraz z zabytkowym parkiem przekazana została przez Skarb Państwa w użytkowanie wieczyste dla Parafii Rzymskokatolickiej NMPB w Pyrzycach. W 2001 roku Parafia stała się właścicielem zabytkowej działki.

Faktyczna renowacja Studzienki nastąpiła jednak dopiero w roku 1998 wedle projektu M. Płotkowiaka. Granitowa obudowa Studzienki poddana została generalnemu remontowi. Bogatą relację fotograficzną możecie obejrzeć na Naszej stronie.

W bogatej oprawie przebiegały uroczystości podczas 880-lecia chrztu Pyrzyczan w czerwcu 2004 roku. Rajd młodzieży z pochodniami, wystawy, wykłady, pokazy, msze święte, a także zostało wybite 100 egzemplarzy medali wykonanych na tą okazję. Z inicjatywy ówczesnego burmistrza Kazimierza Lipińskiego odbyły się również „Dni św. Ottona z Bambergu”. Wydana została również książka „Święty Otton z Bambergu – ewangelizator Pomorza. Jego kult do czasów współczesnych”, pod red. ks.Grzegorza Wejmana.

Najcenniejszą dla Nas pozycją książkową wydaną z okazji 880-lecia jest jednak książka Edwarda Rymara – Święta Studnia czyli misyjne dzieło patrona Pyrzyc Św. Otttona, biskupa bamberskiego i pamięć o nim poprzez wieki. Książka w sposób bardzo dostępny przybliżyła Nam bogata historię pyrzyckiej Studzienki.

Zbliżamy się małymi krokami do 900-lecia chrztu Polski. Zastanawiamy się co jeszcze możemy zrobić, aby pamięć o tak bogatej tradycji Studzienki pozostała wśród Pyrzyczan na zawsze...

Podziękowania za udostępnione materiały źródłowe i wiedzę o Studzience:

• profesor Edward Rymar
• ks. dr Grzegorz Harasimiak
• dyrektor ZS nr 1 w Pyrzycach Robert Sójka
• ks. Jarosław Koch
• Remik Pajor- Kubicki - redaktor Pyrzyce24
• Telewizja Kablowa Aura w Pyrzycach